- 
 - 
流体の運動方程式の導出
高校で習う、質量$m$の小物体の運動方程式は 
\begin{align}\begin{aligned}
m	a = 力F 
\end{aligned}\end{align} 
加速度$a$は速度$v$を時間$t$で微分したものだから
\begin{align}\begin{aligned}
m		 {dv \over dt} = F 
\end{aligned}\end{align}
質量$m$の小物体の速度なら、
時間$t$だけの関数$v(t)$なので 
微分は時間だけの微分
$\displaystyle  {d v(t) \over dt} $でよいですが、 
水や空気やプラズマ流の「速度」といった場合は、 
時間だけでなく場所によっても変わる速度
$v(t,x,y,z)$なので、 
それぞれの変化$dt,dx,dy,dz$による速度変化$dv$は 
$\displaystyle  dv =
 {\partial v \over \partial t} dt
+{\partial v \over \partial x} dx 
+{\partial v \over \partial y} dy 
+{\partial v \over \partial z} dz 
$
となります。 
(参考:全微分 
$\displaystyle  df =
 {\partial f \over \partial t} dt
+{\partial f \over \partial x} dx 
+{\partial f \over \partial y} dy 
+{\partial f \over \partial z} dz 
$
) 
これをさらに時間$t$で微分すると(1年後期の解析II)
 
$\displaystyle  {dv \over dt}=
 {\partial v \over \partial t} {dt \over dt}
+{\partial v \over \partial x} {dx \over dt}
+{\partial v \over \partial y} {dy \over dt}
+{\partial v \over \partial z} {dz \over dt}
$
となりますが 
ここで当然
$\displaystyle {dt \over dt} =1$、
$\displaystyle {dx \over dt} = v_x$、
$\displaystyle {dy \over dt} = v_y$、
$\displaystyle {dz \over dt} = v_z$ なので
 
$\displaystyle  {dv \over dt}=
 {\partial v \over \partial t}
+ v_x {\partial v \over \partial x} 
+ v_y {\partial v \over \partial y}
+ v_z {\partial v \over \partial z}
$
 
だから運動方程式は
\begin{align}\begin{aligned}
 m (
 {\partial v \over \partial t}
+ v_x {\partial v \over \partial x} 
+ v_y {\partial v \over \partial y}
+ v_z {\partial v \over \partial z}) = F
\end{aligned}\end{align}
変化するのは$y$方向だけで
$x$方向や$z$方向に進んでも変化しないと仮定する場合は 
${\partial v \over \partial x} =0$、
${\partial v \over \partial y} =0$なので 
運動方程式は 
\begin{align}\begin{aligned}
 m (
 {\partial v \over \partial t}
+ v_y {\partial v \over \partial y}) = F
\end{aligned}\end{align}
本当は3成分あって
\begin{align}\begin{aligned}
 m (
 {\partial v_x \over \partial t}+ v_y {\partial v_x \over \partial y}) &= F_x\\
 m (
 {\partial v_y \over \partial t}+ v_y {\partial v_y \over \partial y}) &= F_y\\
 m (
 {\partial v_z \over \partial t}+ v_y {\partial v_z \over \partial y}) &= F_z
\end{aligned}\end{align}
3つまとめてかくなら
\begin{align}\begin{aligned}
 m (
 {\partial {\vec v} \over \partial t}
+ v_y {\partial {\vec v} \over \partial y}) = {\vec F}
\end{aligned}\end{align}
つぎに質量$m$ですが、 
プラズマを、水や空気のような流体として扱う場合、
1個、2個、、と数えないで、流体を
微小体積に小分けにして、
その体積にその場の数密度$n$とプラズマ粒子(イオンとか電子)1個の質量$m_i$や$m_e$を掛けて
質量$m$にします。微小体積を1として 
$m = n_i m_i $ (イオン)または
$m = n_i m_i $ (電子)
 
\begin{align}\begin{aligned}
  n_i m_i (
 {\partial {\vec v}_i \over \partial t}
+ v_{iy} {\partial {\vec v}_i \over \partial y}) = {\vec F}_i\\
  n_e m_e (
 {\partial {\vec v}_e \over \partial t}
+ v_{ey} {\partial {\vec v}_e \over \partial y}) = {\vec F}_e\\
\end{aligned}\end{align}
プラズマ流体に働く力${\vec F}$は、微小体積に働く
圧力勾配$-{\vec \nabla}P$ (高圧から低圧に向かうのでマイナスがついてる)
と、微小体積にある電荷の合計$n_i q$ や$-n_e q$にかかる電気力
$n_i q {\vec E}$または
$-n_e q {\vec E}$なので
\begin{align}\begin{aligned}
  n_i m_i (
 {\partial {\vec v}_i \over \partial t}
+ v_{iy} {\partial {\vec v}_i \over \partial y}) = -{\vec \nabla}P_i + n_iq{\vec E}\\
  n_e m_e (
 {\partial {\vec v}_e \over \partial t}
+ v_{ey} {\partial {\vec v}_e \over \partial y}) = -{\vec \nabla}P_e - n_eq{\vec E}
\end{aligned}\end{align}
ウェイクに侵入する方向($y$方向)の速度$v_y$を知りたいので、今必要なのは
$y$成分だけ:
\begin{align}\begin{aligned}
 n_i m_i (
		 {\partial \over \partial t} v_{iy}
	+ v_{iy} {\partial \over \partial y} v_{iy}
	) & = 
- {\partial \over \partial y} P_{i} + n_i q E_y \\
 n_e m_e (
		 {\partial \over \partial t} v_{ey}
	+ v_{ey} {\partial \over \partial y} v_{ey}
	) & = 
- {\partial \over \partial y} P_{e} - n_e q E_y
\end{aligned}\tag{A1}\end{align} 
 
自己相似解の導出へ
  
  |